Żółwie na Sal – dlaczego musimy im pomóc? - Seeusoon

Żółwie na Sal - dlaczego musimy im pomóc?

Cabo Verde jest przystanią dla 5 gatunków żółwi morskich: skórzatych (Dermochelys coriacea), zielonych (Chelonia mydas), karłowatych (Caretta caretta), szylkretowych (Eretmochelys imbricata) oraz oliwkowych (Lepidochelys olivacea). Spośród nich, żółwie Caretta caretta regularnie przypływają na wyspy archipelagu i samice składają tu jaja. Trzeba podkreślić, że to właśnie Wyspy Zielonego Przylądka są jednym z najważniejszych obszarów lęgowych tych gadów pod względem liczby składanych jaj na całym świecie oraz głównym regionem lęgowym wzdłuż całego wschodniego wybrzeża Atlantyku.

Status gatunku Caretta caretta w 2015 r. został obniżony z zagrożonego na “wrażliwy na zagrożenie”, ale mimo wszystko subpopulacja północno-wschodniego Atlantyku (czyli Cabo Verde) jest wciąż zagrożona wyginięciem. W 2011 r. grupa Specjalistów ds. Żółwi Morskich w IUCN (International Union for Conservation of Nature, czyli Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody) wymieniła tę subpopulację jako jedną z jedenastu najbardziej zagrożonych populacji żółwi morskich na świecie!

Historia żółwi na Cabo Verde

Żółwie na Wyspach Zielonego Przylądka nie miały lekko. Od XV w. obowiązywała tu tradycja jedzenia żółwiego mięsa (wierzono, że jest ono afrodyzjakiem), jaj i polowań na te gady w celu pozyskania m.in. skorup. Los żółwi zaczął się odmieniać od 1987 r., wówczas to zakazano na nie polowań w okresie lęgowym. a w 2002 r. całkowicie zakazano polowań. Od 2005 r. prawo zakazuje posiadania, polowania, spożywania żółwi i ich jaj. I chociaż prawo jest po stronie tych gadów, to jednak wciąż odnotowuje się zabijanie ok. 15-20 % samic wychodzących na brzeg w celu złożenia jaj…

Żółwi krąg życia

Żółwie morskie mają długi i skomplikowany cykl życiowy. Osiągają dojrzałość płciową w wieku 15 – 25 lat, mogą się rozmnażać co 2-3 lata, na wolności dożywają do 45-50 lat.

Żółwie Caretta caretta wyróżniają się wysoką filopatią – mają skłonność powracania w te same miejsce lęgowe, samice potrafią złożyć jaja w miejscu swojego narodzenia (!) oraz niską dyspersją – niezbyt chętnie przemieszczają się do innych miejsc lęgowych. Dlatego kabowerdeński archipelag jest tak niezwykle ważny dla dalszego rozmnażania się tych gadów.

Okres godowy zaczynaja się w marcu. Samica może kopulować z kilkoma żółwiami w tym samym sezonie. W okolicach czerwca nadchodzi okres lęgowy, wówczas to żółwice przypływają na Sal, w miejsce gdzie same kiedyś się urodziły i na plaży składają swoje jaja – założą pod piaskiem ok. 5 gniazd (jedno co 15 dni) i w każdym złożą ok. 80 jajek! Żółwiątka wykluwają się po ok. 50 – 60 dniach, ale tylko 70-80% z każdego gniazda ma szanse na wyklucie. Pisklęta czekają pod powierzchnią ziemi do zachodu słońca, następnie wychodzą i idą w stronę oceanu, a właściwie w stronę światła, które jest blaskiem księżyca na tafli wody. Na 1000 piskląt tylko 1 stanie się dorosłe! Jajka i pisklęta są narażone na wiele zagrożeń, jak drapieżniki (np. ptaki, psy, rekiny, kraby), starsze żółwie będą musiały mierzyć się z kłusownictwem i zanieczyszczeniami oceanu. Żółwiki, które trafią do Oceanu Atlantyckiego przez kolejne 15 lat żyją razem z gronorostami, które dostarczają im schronienia i pożywienia. Jako jeszcze nieletnie przepływają dystans nawet 12 000 km, dopóki nie dotrą na nowe żerowisko – mogą dopłynąć nawet do Morza Śródziemnego. Następnie w wieku ok. 20 – 30 lat samice trafiają z powrotem na Sal i składają jaja, w miejscu, w którym same się urodziły. I tak zatacza się żółwi krąg życia.

Swoją drogą to niesamowite, że żółwie morskie po ok. 20 latach pływania w wodach oceanu potrafią powrócić w miejsce swojego wyklucia. Za jedną z teorii, która wyjaśnia to zjawisko, przyjmuje się, że samice mogą podążać za polami magnetycznymi Ziemi, aby znaleźć to samo miejsce, w którym się urodziły.

Żółwie morskie są ważne w naszym ekosystemie!

Żółwie morskie znajdują się na szczycie łańcucha pokarmowego większości ekosystemów morskich. Pomagają one utrzymać oceany w prawidłowej kondycji:

Żółwie morskie stanowią siedlisko dla wielu różnych małych zwierząt, zwanych epibiontami, które żyją na ich pancerzach i skórze. Żółwie morskie dostarczają w ten sposób pokarm niektórym gatunkom ryb i krewetek, przez co oczyszczą one pancerze żółwi z epibiontów, dbając o komfort tych gadów;

Żółwie Caretta caretta mają niesamowicie mocne szczęki zdolne do miażdżenia muszelek. Poprzez małe kawałki muszli i ich odchody, żółwie morskie zwiększają tempo recyklingu składników odżywczych w ekosystemach bentosowych (organizmy żyjące na dnie oceanu) i dna oceanicznego;

Żółwie skórzaste są jednym z nielicznych drapieżników meduz. Meduzy w tym samym czasie jedzą larwy ryb. Brak żółwi skórzastych zwiększy kwitnienie meduz, co może zmniejszyć populacje niektórych ryb, w tym tych o znaczeniu komercyjnym;

Żółwie zielone to podwodni ogrodnicy, bo żywią się trawą. Łóżka trawy morskiej są wylęgarnią wielu różnych gatunków ryb, dając im schronienie przed drapieżnikami. Zatrzymują również erozję przed sztormami płytkiego dna morskiego;

Żółwie mają również duży wpływ na utrzymanie dobrego stanu wydm. Skorupki jaj i niewyklute jaja w gniazdach są pokarmem dla szaty roślinnej wydm. Rośliny te zapobiegają erozji wydm spowodowanej wiatrem, silnymi przypływami i falami. Ekosystemy wydm są bardzo ważne dla łagodzenia skutków zmian klimatu! Posiadanie silnych i zdrowych systemów wydm i raf koralowych zapobiegnie zalaniu obszarów przybrzeżnych z powodu wzrostu poziomu morza i ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak huragany.

Zniknięcie żółwi morskich i innych kluczowych gatunków z naszych oceanów zakłóciłoby równowagę ekosystemów morskich, co w konsekwencji odczulibyśmy my wszyscy.

Społeczno - gospodarcza rola żółwi na Sal

Żółwie na Cabo Verde odgrywają również ważną rolę społeczno-gospodarczą. Poprzez ekoturystykę, ochronę i badania na rzecz żółwi, co roku zatrudnia się setki mieszkańców Cabo Verde. W 2016 r. sieć ochrony żółwi morskich Cabo Verde, TAOLA, kierowana przez dyrektora Project Biodiversity, przygotowała badanie na temat społeczno-ekonomicznego wpływu żółwi morskich na Cabo Verde. W 2016 r. dzięki wycieczkom „obserwującym żółwie” oraz dzięki zatrudnieniu pracowników wszystkich organizacji pozarządowych działających w terenie na Cabo Verde wygenerowano prawie 900 000 euro. Obecnie oczekuje się, że liczba ta znacznie wzrośnie.

Dlaczego jesteśmy zagrożeniem dla żółwi?

6 z 7 gatunków żółwi morskich jest zagrożonych wyginięciem. Kto jest za to odpowiedzialny? My, ludzie, jesteśmy odpowiedzialni za 99% wymierania gatunków na świecie. Ostatnie badania wykazały, że obecne tempo wymierania jest od 1000 do 10 000 razy wyższe niż „normalne” tempo wymierania. Podczas gdy wcześniej co roku wymierało tylko 0,1 gatunku na milion, teraz liczba ta wynosi co najmniej 100 na każdy milion gatunków!!!

To również tyczy się żółwi morskich na całym świecie, w tym na Wyspach Zielonego Oto główne przyczyny na Sal, przez które cierpią niewinne zwierzęta:

wciąż uprawiane kłusownictwo;

zmiany klimatu, które wpływają na jego ocieplenie – podnoszenie się wód zmniejsza dostępność miejsc lęgowych, może prowadzić do wypłukiwania gniazd żółwich;

bezpańskie psy atakujące gniazda jak i samice składające jaja;

korzystanie z plaż w okresie lęgowym: jazda konno, quadami, kitesurfing itp.;

kurorty, bardzo duże i bardzo jasne kurorty. Gdy małe żółwiki opuszczają swoje gniazdo, kierują się w stronę oceanu, na którego tafli odbija się światło księżyca. To znaczy tak powinno być, bo często pisklaki mylą drogę i czołgają się w kierunku oświetlonych kurortów, po drodze nie rzadko są zjadane przez psy czy ptaki;

gospodarowanie linii brzegowej Sal na cele turystyczne, przez co plaże, które dają dobre warunki do wylęgu, są żółwiom mocno ograniczane lub zabierane. W konsekwencji samice są zganiane na mniejsze, mniej dla nich atrakcyjne plaże;

połowy taklowe, sieci skrzelowe i trawlery są jedną z głównych przyczyn śmierci żółwi morskich. Ostatnie badania mówią, że każdego roku przypadkowo łowi się SETKI TYSIĘCY żółwi morskich. Zużyte lub zagubione sieci rybackie, które swobodnie dryfują po oceanach, stanowią kolejne zagrożenie dla żółwi morskich i innych gatunków morskich;

aż 50% wszystkich żółwi morskich połknęło plastik. Na wschodnie wybrzeże wyspy Sal co roku trafiają tysiące kilogramów morskich szczątków, które gromadzą się na plażach. np. nowo narodzone pisklęta zaplątują się w sieci rybackie i inne śmieci, gdy próbują dostać się na powierzchnię piasku i do oceanu.

Fot. Projeto Biodiversidade

Co możemy zrobić my, turyści, aby polepszyć żółwi los na Sal?

Uprawiać świadomą turystykę. Myślę, że nikogo nie trzeba pouczać i uświadamiać w tym, że plastik jest dużym zagrożeniem dla środowiska. Podczas wizyty na Sal warto sprawdzić, czy w terminie Waszych wakacji będzie organizowane sprzątanie plaży. My o tej akcji dowiedzieliśmy się z Instagrama @kaminacabo. Projekt realizowany jest przez Project Biodiversity. Organizatorzy zapewniają transport na plażę oraz materiały do sprzątania (rękawiczki, worki na śmieci). Podczas oczyszczania plaży natrafialiśmy na skorupki żółwich jaj z poprzedniego sezonu oraz na masę śmieci, w tym plastikowe butelki, części od rowerów, buty oraz wiele fragmentów sieci rybackich. Chociaż samych żółwi nie zobaczyliśmy, to cieszyliśmy się bardzo, że dzięki tej akacji mogliśmy im pomóc i przygotować plażę na zbliżający się okres lęgowy.

Jeżeli chcielibyście zobaczyć żółwie w naturalnym środowisku, to koniecznie wybierajcie sprawdzonych przewodników, którzy prowadzą tego typu fakultety przy współpracy z organizacją chroniącą żółwie. Wówczas nie zakłócicie spokoju tych gadów i dowiecie się dużo ciekawostek na ich temat, ponieważ przewodnicy uczestniczą w szkoleniach dotyczących żółwi.

Jeżeli nie możecie przylecieć na Wyspy Zielonego Przylądka, ale bardzo chcielibyście pomóc, możecie to zrobić na odległość adoptując żółwia! Można nawet zaadoptować żółwia, który urodzi się konkretnego dnia i samodzielnie nadać mu imię – to super pomysł na prezent dla bliskiej osoby, rocznicę czy urodziny. Certyfikat otrzymacie w języku polskim. Więcej informacji znajdziecie pod tym linkiem.

Tekst powstał przy współpracy z Projekt Biodiveristy. Dziękujemy za udostępnienie materiałów w formie artykułu oraz zdjęć.

Jeżeli wybieracie się na Sal, koniecznie przeczytajcie nasze pozostałe wpisy o Cabo Verde:

Greyfriars Kirkyard – poltergeist, hieny cmentarne, pies i Harry Potter

Jedną z wizytówek Edynburga jest historyczny cmentarz Greyfriars Kirkyard. Położony w centrum miasta szybko stał się atrakcją i to nie ze względu na przepiękną architekturę czy kwestie historyczne, a złą renomę, paranormalne śledztwa, słynnego Skye Terriera Bobby’ego oraz Harrego Pottera.

Czytaj więcej »