Tlos – antyczne miasto w cieniu gór - Seeusoon

Tlos - antyczne miasto w cieniu gór

Tlos było jednym z sześciu najważniejszych miast starożytnej licyjskich. Do dziś przetrwały imponujące ruiny, które świadczą o ważności tego miejsca. Aby się tu dostać, trzeba pokonać nieco krętą drogę pod górę. Gdy dotrzemy do celu, widok zapiera dech w piersiach! Wysoka góra Uyluk i dolina rzeki Ksantos pięknie komponują się z surowością archeologicznego krajobrazu!

Tlos zostało odkryte w 1838 r. przez Sir Charles’a Fellows’a – brytyjskiego archeologa i odkrywcę, który wielokrotnie odwiedzał Turcję. Prace wykopaliskowe na tym stanowisku były prowadzone w latach 2005 – 2008. Podczas naszej wizyty na stanowisku (wrzesień 2022) badania prowadzono w okolicach teatru.

Jak dojechać na stanowisko?

Najprościej samochodem. Tlos znajduje się ok. 42 km na wschód od Fethiye, droga jest bardzo dobra. Ostatnią część trasy (ok. 2 km) pokonuje się pod górę z kilkoma zakrętami, ale droga jest asfaltowa i w miarę szeroka. Na miejscu jest bezpłatny parking i bez problemu można zaparkować w cieniu drzew. Ok. 12 km dalej znajduje się Wąwóz Saklikent, więc jeżeli się do niego wybieracie, to warto połączyć wyjazd ze zwiedzaniem starożytnego miasta.

Krótka historia miasta

Tlos jest wspomniane w najstarszym hetyckim źródle pisanym pochodzącym z XV w. p.n.e. Zostało wymienione pod nazwą “Dalawa” i określone jako ziemie należące do “Lukki” (Licji). W inskrypcjach licyjskich było wymieniane pod nazwą “Tlawa”.

Odkryte zabytki ruchome pozwalają datować początek osadnictwa na tym terenie od później epoki brązu przez epokę żelaza. Późniejsze znaleziska pochodzą dopiero z okresu inwazji perskiej (od ok. 540 r. p.n.e.), w której Licja straciła niezależność. Na przełomie 334/333 r. p.n.e. teren Licji został podbity przez Aleksandra Wielkiego, a po jego śmierci panowanie objęli Ptolemeusze – jest to okres największego wpływu kultury greckiej i powolne wymieranie kultury licyjskiej. Te zjawisko jest dobrze widoczne w sztuce sepulkralnej, czyli nagrobnej – typowe dla tego regionu grobowce licyjskie kute w skale zastępowane są grobowcami – sarkofagami. Więcej o grobowcach licyjskich przeczytacie w naszym artykule “Grobowce licyjskie – cmentarze wykute w skale”.

W 43 r. rzymski cesarz Klaudiusz przyłączył Licję do Cesarstwa Rzymskiego, rozpoczynając tzw. okres rzymski.

W 141 r. Licję nawiedziło trzęsienie ziemi, które spustoszyło miasto. Na szczęście podjęto się jego odbudowy, dlatego forma większości widocznych zabytków pochodzi właśnie z II w. n.e. Kolejne silne trzęsienie ziemi miało miejsce w 240 r.

Znaczenie Tlos

Tlos obok Myry, Pinary, Patary, Ksantos i Olympos, było jednym z sześciu najważniejszych miast Licji. Od 168 r. p.n.e. funkcjonowała tzw. liga licyjska – federacja miast-państw. Każdy większy ośrodek miał kilka głosów (1, 2 lub 3; liczba głosów zależała od wielkości i ważkości miasta), które pomagały w podejmowaniu decyzji. Tlos miało prawo aż trzech głosów. W okolicy odkryto wiele dróg, które łączyły miasto z sąsiednimi ośrodkami, co świadczy o metropolitarnym znaczeniu Tlos. Dodatkowo usytuowanie na wysokiej górze podkreśla prestiż miasta.

Co można zobaczyć na miejscu?

Akropol – centrum miasta znajdujące się na wysokim wzgórzu. Do dziś widoczne są pozostałości architektoniczne od okresu hellenistycznego, aż po Ottomański, jak ruiny fortu z XIX w. Poniżej akropolu znajdują sie wschodnie mury miasta, poniżej nich kolejne z okresu rzymskiego.

Grobowce kute w skale i grobowce sarkofagi – znajdują się we wschodniej i w północnej części stanowiska. Grobowce kute w skale są w typie grobowców – domów, naśladujących drewnianą architekturę mieszkalną. Do dziś uwagę zwracają ich pięknie wyrzeźbione fasady. Wykopaliska dowiodły, że niektóre grobowce były wykorzystywane przez ponad 500 lat.

Grobowiec Bellerofonta – znajduje się na północy stanowiska. Według greckiej mitologii Bellerofont był herosem, synem Posejdona, który ujarzmił Pegaza i z jego pomocą pokonał Chimerę. Grobowiec ten nie został ukończony, widoczne są dwie prostokątne w przekroju kolumny podtrzymujące architraw. na przedniej ścianie wyrzeźbiono parę zamkniętych drzwi. Grobowiec – świątynia stoi na ok, 1 m schodkowej bazie, która dekorowana jest przedstawieniem koni. Po lewej stronie przy wejściu na ścianie widoczne jest przedstawianie lwa oraz Bellerofona jadącego na Pegazie patrzącego się w prawo i mającego uniesioną prawą rękę – to właśnie od tego reliefu pochodzi nazwa grobowca. Wewnątrz są dwa pomieszczenia.

Stadion – ma 137 m długości. Po jego wschodniej stronie znajdował się jeden rząd trybun, po zachodniej 9 – zostały one wykute w skale macierzystej. Mógł pomieść 2500 widzów. Po środku stadionu biegnie basen o wymiarach 72 x 8,3 m i głębokości 1 m, przed nim znajduje się fontanna. Basen ten otaczał wykuty w kamieniu na szerokość 1 m system drenażowy. Świadczy to o tym, że stadion nie był wykorzystywany tylko do celów sportowych, ale również do aktywności społecznych i rytualnych. Od północy, południa i wschodu teren stadionu był otoczony portykiem. Stadion powstał w okresie hellenistycznym, ale widoczne są zmiany z okresu rzymskiego.

Buleuterion – znajduje się na zachód od stadionu, kształtem przypomina mały teatr. Było to miejsce, gdzie spotykała się rada i debatowała nad sprawami miasta i Licji.

Wielkie Termy – zostały zbudowane na północny wschód od stadionu. Składają się z 3 pomieszczeń, do których można przechodzić przez podwójne drzwi. Pomieszczenie na południu ma plan absydy i 7 łukowatych okien, dzięki czemu roztaczał się stąd widok na dolinę rzeki Ksantos. Część łaźni została w XII w. przebudowana na kościół.

Małe Łaźnie i Palestra – zostały zbudowane we wczesnym okresie rzymskim na północ od Wielkich Łaźni. Palestra, czyli szkoła zapasów i boksu, ma wymiary 63 x 45 m i jest otoczona portykiem. Odkryto tu również przebieralnie i fontannę.

Świątynia – znajduje się na północ od agory. Na podstawie odkrytych inskrypcji przypuszcza się, że została ona poświęcona Kronosowi. Prawdopodobnie powstała w II w. p.n.e. w stylu korynckim.

Teatr – znajduje się na północ od agory i na wschód od Akropolu. Na podstawie inskrypcji dowiadujemy się, że teatr był budowany przez 150 lat. Jego fundatorami byli bogaci Licyjczycy, Został wzniesiony w czasach hellenistycznych. Cavea, czyli widownia, składa się z 38 rzędów siedzeń i mogła pomieść 5600 ludzi.

6 lutego 2009 r. Tlos zostało wpisane na “Tymczasową Listę Światowego Dziedzictwa”. Zabytki odkryte na tym stanowisku można oglądać w Muzeum Archeologicznym w Fethiye.

Dobrze wiedzieć

Wstęp jest płatny 20 LT.

Przy stanowisku znajdują się 2 sklepy, w których można kupić sobie jakąś przekąskę lub napić się świeżo wyciskanego soku z pomarańczy i granatów (15 LT za kubeczek).

Od Tlos jest bardzo blisko (kilka kilometrów) do wąwozu Saklikent, w którym można przespacerować się dnem kanionu.

Zwiedzanie Zalipia: atrakcje, ceny, godziny otwarcia

Zalipie to najbardziej kolorowa wieś w Polsce, której znakiem rozpoznawczym są malowane domy. Tradycja ta jest praktykowana od XIX w. aż do dziś. Aby ułatwić Wam zwiedzanie, zebraliśmy najważniejsze informacje o atrakcjach tego miejsca, cenach wstępu i godzinach otwarcia.

Czytaj więcej »

Brno – 8 miejsc, które trzeba zobaczyć

Brno to dobre miasto na szybki city break. Można spędzić tu aktywnie kilka dni, bo atrakcji jest cała masa. Zmumifikowane ciała kapucynów, jedyny na świecie goły tyłek na fasadzie kościoła i drugie największe ossuarium w Europie – tym zaskoczy Was miasto.

Czytaj więcej »