Edradour – zwiedzanie najmniejszej destylarni w Szkocji
Whisky od lat jest uważane za najszlachetniejszy z alkoholi. Bursztynowy kolor trunku wywołany jest długim, kilkuletnim bądź nawet kilkudziesięcioletnim leżakowaniem w beczkach wykonanych ze specjalnie wyselekcjonowanego drewna. Nie jest to jedyny etap gwarantujący sukces, złożoność produkcji whisky jest wielopoziomowa, a za jakość i szczegóły produkcji odpowiadają specjalnie do tego przygotowane osoby. Dlatego też rozpoczynając swoją przygodę z whisky, należy sięgnąć do źródeł i miejsc, skąd ten trunek się wywodzi. Dziś zabieramy Was do Edradour, niedaleko Pitlochry, gdzie znajduje się najmniejsza destylarnia w Szkocji.
Celem dobrego wprowadzenia trzeba wspomnieć, że faktycznie nie wiadomo, kiedy rozpoczęto produkcję whisky w Szkocji. Początki destylacji w dużej mierze są nieudokumentowane. Z kart historii wiadomo, że przed XV wiekiem alkohol ten pełnił ważną rolę w życiu społecznym, gdyż dzielono się nim w towarzystwie, jak również wykorzystywano go do celów leczniczych. Jedne z najstarszych określeń na whisky to uisge beatha (szkocki odpowiednik pochodzący z języka staro irlandzkiego [uisce beatha], w tłumaczeniu „woda życia”), które w rzeczy samej mitologizuje trunek, nadając mu wyjątkowych zdolności przedłużania życia.
Początki Destylarni Edradour są ściśle związane z wczesną historią szkockiej whisky. Zanim trunek ten stał się symbolem Szkocji, był nielegalnie produkowany na małą skalę w alembikach przez górali w regionie Highland. Z biegiem czasu lokalna produkcja stawała się niewygodna dla podatkowego sytemu państwa, co rozpoczęło walkę pomiędzy urzędnikami, a osobami produkującymi bursztynowy trunek. Co ważne, ci drudzy postrzegali destylację jako ich prawo. Edradour nie był inny, także uczestniczył w tym konflikcie akcyzowym.
Sytuacja zmieniła się w 1823 r. kiedy rząd wprowadził ustawę o akcyzie, zachęcała do licencjonowania whisky i gwarantowała obniżenie cła od spirytusu. Wtedy też bardziej opłacało się zalegalizować produkcję i odejść od nielegalnego pędzenia przez osoby prywatne. W roku 1825 Edradour przybrał swoją prawną formę jako spółdzielnia miejscowych rolników o nazwie Glenforres. Oficjalne zarządzanie spółdzielnią rozpoczęło się w 1837 r., w tym roku również otrzymało koncesję i finalnie zmieniono nazwę na Edradour.
W 1933 roku William Whiteley & Co., spółka zależna od amerykańskiej grupy J.G. Turney & Sons przejęła destylarnię, dzięki czemu Edradour stał się głównym składnikiem mieszanki King Ransom Blend. Właśnie wtedy nastały złote czasy dla destylarni. William Whiteley trudnił się przemytem na dużą skalę produkowanego blendu do Stanów Zjednoczonych. Za Atlantykiem trunek stał się niezwykle popularny, co odbiło się na rozpoczęciu masowej produkcji w Edradour. King Ransom stał się tak popularny, że zainteresował się nim Frank Costello – jeden z bossów amerykańskiej mafii. Z biegiem czasu większość udziałów wykupuje Irving Haim – agent ojca chrzestnego mafii Nowego Jorku.
W latach 70., po śmierci Haima destylarnia została przejęta przez koncern Pernod Ricard, a ten rozszerzył działalność Edradour o część turystyczną. Zbudowano wówczas centrum dla zwiedzających, które podobno przyjmowało nawet 100 tys. gości rocznie. Turystyczną atrakcje kontynuuje obecny właściciel – Andrew Symington.
Największą zaletą destylarni jest rozmiar aparatury – kadź na zacier pochodzi z 1910 roku, ponadto są tam dwie sosnowe kadzie fermentacyjne oraz dwa alembiki z chłodnicą wężową. Co ciekawe, alembik fermentacji końcowej ma najmniejszą dopuszczalną przez rząd szkocki pojemność.
Starania nowego właściciela Edradour nad rozwojem firmy, dostarczyły nowych smaków. Jest to efekt prób i testowania nowych słodów oraz importu beczek m.in. po winach porto, sherry czy chardonnay. W skład oferty Edradour wchodzą whisky leżakowane w beczkach po burbonie amerykańskim.
Obecnie destylarnia otwarta jest przez cały rok. Jak najbardziej można określić ją jako wyjątkową atrakcję turystyczną z barwnym tłem historycznym i alkoholowym. Podobnie jak w innych destylarniach (jak np. Blair Athol – która znajduje się bardzo blisko Edradour), można tutaj wybrać się na zwiedzanie, które w przeciwieństwie do innych miejsc, zaczniemy od degustacji sztampowych trunków Edradour i nauczymy się pić szkocką whisky. W kolejnych etapach miejscowy przewodnik oprowadzi nas po destylarni i opowie o etapach produkcji. Na koniec zostaniemy zaproszeni do sklepu firmowego. Po zakupach, idąc dalej, trafimy do baru, gdzie za szklanki szlagierowych trunków zapłacimy w funtach – nie warto szczędzić funduszy, ponieważ można tu spróbować różnych rodzajów whisky, nie tylko z regionu Highland, ale również słodkich i owocowych trunków z Speyside, dymnych i morskich smaków wyspy Islay oraz kwiatowo-owocowych cudów z południa Szkocji (Lowland).
Pieniny zimą: Jaworki, Grywałd, Frydman
Nadprzyrodzona moc, która przenosi materiały budowlane do budowy nowego kościoła, w dawne miejsce sprawowania pogańskich kultów, 100 metrowe korytarze z początku XIX w., pełniące funkcje piwnic winnych i kościół, będący domem dla najmniejszych nietoperzy w Polsce – takich atrakcji dostarczą Wam Pieniny.
Garni – pogańska świątynia w Armenii
Wiecie, że część scen do filmy „Akademia Pana Kleksa”, została nakręcona w Armenii? Świątynia, którą widać na zdjęciach, znajduje się w Garni – poznajcie jej historię.
Turecka Amazonka – czyli kilka słów o ujściu rzeki Dalyan
Wyprawa nad Dalyan była absolutnie bestsellerem. Nie ma się co dziwić – bajeczna plaża, przeprawa łodzią przez mocno zarośnięty teren delty rzeki Dalyan zwany “turecką amazonką”, najsłynniejsze grobowce licyjskie wykute wysoko w skale, żółwie carreta-carreta i kąpiele w zdrowotnych błotach.